Diagnoza potrzeb młodych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym – wyniki badania CAWI
W ramach przygotowań do realizacji projektu przeprowadzono badanie ankietowe (metodą CAWI) wśród 38 osób w wieku 18–29 lat zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym. Celem badania było rozpoznanie ich problemów, potrzeb i oczekiwań wobec form wsparcia, które mogłyby realnie poprawić ich sytuację życiową i zawodową.
Link do badania: https://integracja-szansa.pl/badanie-dla-osob-ponizej-30-lat/
Link powyżej prowadzi do ankiety otwartej (można nadal udzielać odpowiedzi), ale w dniu 5 października 2025 zamknięto badanie, generując plik PDF z wynikami:
Zapisano również wszystkie wyniki (wszystkie odpowiedzi):
Badanie dystrybuowano w następujący sposób: poproszono uczestników w projekcie, mających mniej niż 30 lat o wypełnienie i przesłanie dalej, Wnioskodawca przesyłał dalej do os. z grupy docelowej (młodych ludzi), link do badania umieszczono na stronie projektu oraz w social mediach, prosząc o wypełnienie oraz przesłanie dalej (metoda kuli śnieżnej).
Badanie było krótkie, dlatego był spory odzew (bo próba jest stosunkowo duża), a na podstawie wyników można wyciągnąć sporo wniosków. Poniżej wnioski w formie opisowej.
WNIOSKI
W badaniu dominowały osoby w wieku 22–25 lat (55%), przy czym kobiety stanowiły ok. 61% wszystkich respondentów, a mężczyźni 39%. Osoby z niepełnosprawnościami stanowiły ok. 10% badanej grupy. Większość uczestników była bezrobotna (ok. 89%) lub bierna zawodowo (ok. 11%).
Najważniejsze bariery utrudniające funkcjonowanie
Najczęściej wskazywanymi problemami były:
brak środków finansowych (68%),
brak doświadczenia zawodowego (68%),
brak kwalifikacji (42%),
problemy zdrowotne (26%) i
brak prawa jazdy (24%).
Część osób wymieniała także bariery emocjonalne – m.in. niski poziom motywacji, lęk przed podjęciem pracy, depresję lub problemy z samooceną.
Analiza płciowa pokazuje pewne różnice w strukturze barier:
Kobiety częściej wskazywały brak doświadczenia i kwalifikacji,
Mężczyźni – problemy zdrowotne i brak pracy.
Dla kobiet istotna była również sfera wyglądu i pewności siebie, natomiast mężczyźni częściej podkreślali potrzebę poprawy kondycji fizycznej i zdrowotnej.
Oczekiwane formy wsparcia
Najczęściej wybieraną formą pomocy było subsydiowane zatrudnienie (92%) – młodzi ludzie chcą pracować, ale potrzebują pierwszej szansy, wsparcia finansowego i pracodawcy, który da im możliwość zdobycia doświadczenia.
W dalszej kolejności respondenci wskazywali:
wsparcie psychologiczne (50%),
stypendia i zwroty kosztów dojazdu (50%),
szkolenia z zakresu AI i nowych technologii (47%),
doradztwo zawodowe i przedsiębiorczość (42%),
kursy i szkolenia zawodowe (37%),
staże (34%),
kształcenie ustawiczne (34%) oraz
kursy językowe (18%).
Część respondentów wskazała też na potrzebę wsparcia w zakresie zdrowia i dietetyki (24%) oraz poprawy wizerunku zewnętrznego, co łączy się z niską samooceną i brakiem pewności siebie.
Różnice płciowe są tu szczególnie interesujące:
Kobiety częściej wybierały wsparcie psychologiczne, zdrowotne i dietetyczne, a także szkolenia ogólne i kursy z zakresu AI;
Mężczyźni chętniej wskazywali szkolenia zawodowe, pomoc w założeniu firmy oraz kursy praktyczne (np. operatorzy, spawacze, kierowcy).
Bariery udziału w projektach
Najczęściej wskazywanym utrudnieniem był brak środków finansowych (89%) oraz koszty dojazdu (13%). Część osób (13%) wskazała na brak motywacji lub problemy emocjonalne, a 11% na stan zdrowia. Pojawiły się też pojedyncze przypadki barier opiekuńczych (opieka nad dzieckiem lub osobą zależną). Ponieważ to pojedyncze przypadki, odstąpiono od takiej formy wsparcia w projekcie (rzadko jest wykorzystywana).
Wyniki te pokazują, że nawet bezpłatne formy wsparcia mogą być dla młodych ludzi trudnodostępne bez mechanizmów kompensacyjnych — takich jak stypendia, refundacje dojazdów, elastyczne godziny zajęć czy wsparcie psychologiczne.
Wnioski z badania i ich przełożenie na projekt
Subsydiowane zatrudnienie – najczęściej wskazywana forma wsparcia. W projekcie zaplanowano 39 miejsc pracy subsydiowanej, które umożliwią zdobycie doświadczenia i „zakotwiczenie” uczestników na rynku pracy.
Szkolenia zawodowe i cyfrowe (AI) – odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie rynku pracy oraz preferencje młodych osób, które chcą podnieść swoje kwalifikacje w obszarze nowych technologii.
Doradztwo i przedsiębiorczość – niemal połowa badanych oczekuje wsparcia w planowaniu kariery czy też otwieraniu działalności gospodarczej.
Treningi kompetencji społecznych, doradztwo psychologiczne – kluczowe dla odbudowy motywacji, samooceny i umiejętności interpersonalnych (potrzeba wyraźnie obecna wśród kobiet).
Aktywizacja zdrowotna – dietetyk, podstawowa diagnostyka i elementy poprawy wizerunku – pozwolą wzmocnić kondycję fizyczną i psychiczną uczestników.
Prawo jazdy kat. B – choć rzadziej wskazywane, jest istotne dla zawodów wymagających mobilności (np. dostawcy, logistycy).
Stypendia i refundacje kosztów dojazdu – niezbędny komponent, który eliminuje najczęściej wskazywaną barierę ekonomiczną i umożliwia realny udział w projekcie.
Podsumowanie
Badanie CAWI jasno pokazuje, że młodzi ludzie z grupy 18–29 lat nie oczekują „pomocy” w znaczeniu biernym, lecz realnej szansy na samodzielność, rozwój i pracę.
Największe wyzwania to brak pieniędzy, doświadczenia i wiary w siebie. Największe oczekiwania – możliwość zatrudnienia, zdobycia nowych kompetencji (także cyfrowych) i wsparcie emocjonalne.
Dlatego zaplanowany projekt łączy różne formy aktywizacji – społecznej, zawodowej, edukacyjnej i zdrowotnej – w spójną ścieżkę rozwoju, której celem jest trwała zmiana sytuacji młodych ludzi zagrożonych wykluczeniem społecznym.